Εξ αφορμής δύο ευστόχων και αντικειμενικών άρθρων στην εφημερίδα "Καθημερινή", των κ. Κ. Ζούλα («Σπάρτακοι της ΔΕΗ, έχετε γραπτό μήνυμα») και κ. Σ. Τσιχλιά («Ας μιλήσουμε για τη ΔΕΗ») στο φύλλο της 5/7/2014, θα ήθελα να ανατρέξω στο απώτερο παρελθόν, για δύο παραδείγματα ξένων επενδύσεων, που άλλαξαν εκ βάθρων το παρόν και το μέλλον της πρωτεύουσας.
Πηγαίνοντας πίσω στα τέλη της βαρύτατα τρωθείσας δεκαετίας του 1920 (Μικρασιατική καταστροφή, Προσφυγικό), η αθηναϊκή Πλάκα, όπου διέμενα, για πόσιμο μεν νερό εξυπηρετείτο από κάρα που μετέφεραν στα σπίτια σφραγισμένες στάμνες με νερό από το Μαρούσι ή και τον Πόρο. Για τη λάτρα του σπιτιού και τις προσωπικές ανάγκες, τρεις νομίζω φορές την εβδομάδα, σε μία χοντρή κάθετη μαύρη σωλήνα στου Μακρυγιάννη, βαθυτάτου όρθρου, ανάβλυζε νερό για λίγες ώρες. Τενεκεδοκρουσίες ανήγγειλαν το χαρμόσυνο γεγονός για να σπεύσουν αγουροξυπνημένες νοικοκυρές ή υπηρετικό προσωπικό να γεμίσουν δύο τενεκέδες (με ξύλινο χέρι) και να τους μεταφέρουν στο σπίτι, όπου συνήθως αδειάζονταν σε ένα μεγάλο πιθάρι δίπλα στον νεροχύτη. Σημειώθηκαν και φόνοι για την προτεραιότητα στη σειρά αναμονής.
Ως προς τον φωτισμό, τα σπίτια φωτίζονταν με γκάζι (φωταέριο), μία συσκευή με φιτίλι από αμίαντο, που άναβε μετά φόβου Θεού και σπίρτο. Η σωλήνα του αερίου κατέβαινε από το κέντρο της οροφής κατοικουμένου δωματίου, ενώ δευτερεύοντες χώροι, π.χ. κουζίνα, W.C., εξυπηρετούντο με σαμντάνι (κηροπήγιο) και κερί. Δύο μεγάλες ξένες (αγγλικές) εταιρείες με ξένα, φυσικά, κεφάλαια ανύψωσαν μαγικά την πρωτεύουσα στον εικοστό αιώνα: H «Ούλεν» (Ulen Co/o) έφτιαξε το φράγμα του Μαραθώνα, βελτίωσε το σύστημα παροχής και το 1931 η Αθήνα για πρώτη φορά απέκτησε πλήρη υδροληψία. Η «Πάουερ» (Power and Traction) εταιρεία, παραγωγής και διανομής ηλεκτρικής ενέργειας, ηλεκτροφώτισε Αθήνα και Πειραιά, αρχίζοντας από το 1926 και βελτίωσε ουσιαστικά τις συγκοινωνίες, εγκαθιστώντας τρόλεϊ, τραμ και καινούργια ευρύχωρα λεωφορεία, που αντικατέστησαν πανάθλια παλαιότερα. «Θα πάρω την πάουερ» ήταν κοινή έκφραση. Χρόνια μετά, η ιταλική Pirelli έφτιαξε στην Πάτρα εργοστάσιο κατασκευής ελαστικών αυτοκινήτων. Συνεχείς απαιτήσεις των εργαζομένων ανάγκασαν τελικά την εταιρεία να τα μαζέψει και να φύγει! Αυτά, προς καθησυχασμό των φοβουμένων (;) την υποδούλωση της χώρας στο προ δύο αιώνων θεωρητικώς καταδικασμένο ξένο κεφάλαιο.
