Γωνία Σ. Δέλτα και Εμμανουήλ Μπενάκη στην Κηφισιά, φορτωμένη με ιστορικές μνήμες, βρίσκεται η έπαυλη της μεγάλης Ελληνίδας, της Πηνελόπης Δέλτα. Η κόρη της Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου και η εγγονή της Άννα, συνεχίζοντας την οικογενειακή παράδοση των εθνικών ευεργετών, δώρισαν την ιστορική έπαυλη στο Μουσείο Μπενάκη. Υπό τη διεύθυνση του ακαταπόνητου καθηγητή Αγγέλου Δεληβοριά, ο οποίος ξέρει να αξιοποιεί στο έπακρο όλες τις υπάρχουσες δυνατότητες πέρα από τη μεγάλη επέκταση του κεντρικού κτιρίου, στην ευρύτερη περιοχή των Αθηνών (ο πληθυντικός επανέρχεται αυτοδικαίως στο σημερινό πολυπλόκαμο τέρας), έχουν ξεφυτρώσει ίσως και μισή δωδεκάδα παραρτήματα του μουσείου. Η έπαυλη της Πηνελόπης Δέλτα, ριζικά ανακαινισμένη, αποτελεί τώρα μια από αυτές τις κυψέλες δημιουργικής εργασίας και εστίες πολιτισμού. Το έργο του Α. Δεληβοριά θέτει, φευ, το μέτρο σύγκρισης με τα όποια επιτεύγματα των αντίστοιχων -και πολυπρόσωπων- δημοσίων υπηρεσιών.
Πολύ κοντά (Τατοΐου 50), αλλά στους αντίποδες της καλής τύχης του παραπάνω, βρίσκεται σε χέρσο ξερότοπο, χρόνια εγκαταλειμμένο στη φθορά του αδυσώπητου χρόνου, το έτερο «διατηρητέο», το σπίτι του Παύλου Μελά. Άρχισε να ρημάζει αφότου έπαψε να κατοικείται από την εγγονή του Μακεδονομάχου, την άξια γλύπτρια Ναταλία Μελά, η οποία το διατηρούσε κόσμημα μέσα σε καταπράσινο κήπο, διάσπαρτο με έργα της. Εκκλήσεις προς τον δήμο και επανειλημμένα δημοσιεύματα στον ημερήσιο Τύπο δεν μπόρεσαν να παρακάμψουν πείσμονες απροσδιόριστες αντιστάσεις. Ο γραφικός αυτός οικίσκος (αξιόλογο και μοναδικό αρχιτεκτονικό δείγμα της εποχής), σύμβολο ηρωικής θυσίας και αφετηρία της εναρκτήριας εξόρμησης που διπλασίασε την Ελλάδα, οδεύει προς την προδιαγεγραμμένη εξαφάνιση. Φαίνεται πως στη δίνη του πακτωλού που κατέκλυσε την ασύστολα «αξιοποιούμενη» κηφισιώτικη γη, κληρονομιά ειδυλλιακή άλλοτε της γενιάς του Παύλου Μελά, καταποντίστηκε και χάθηκε η περήφανη πνευματική κληρονομιά του.
