Αδήριτη ανάγκη ξένων επενδύσεων

Εξ αφορμής δύο ευστόχων και αντικειμενικών άρθρων στην εφημερίδα "Καθημερινή", των κ. Κ. Ζούλα («Σπάρτακοι της ΔΕΗ, έχετε γραπτό μήνυμα») και κ. Σ. Τσιχλιά («Ας μιλήσουμε για τη ΔΕΗ») στο φύλλο της 5/7/2014, θα ήθελα να ανατρέξω στο απώτερο παρελθόν, για δύο παραδείγματα ξένων επενδύσεων, που άλλαξαν εκ βάθρων το παρόν και το μέλλον της πρωτεύουσας.

Πηγαίνοντας πίσω στα τέλη της βαρύτατα τρωθείσας δεκαετίας του 1920 (Μικρασιατική καταστροφή, Προσφυγικό), η αθηναϊκή Πλάκα, όπου διέμενα, για πόσιμο μεν νερό εξυπηρετείτο από κάρα που μετέφεραν στα σπίτια σφραγισμένες στάμνες με νερό από το Μαρούσι ή και τον Πόρο. Για τη λάτρα του σπιτιού και τις προσωπικές ανάγκες, τρεις νομίζω φορές την εβδομάδα, σε μία χοντρή κάθετη μαύρη σωλήνα στου Μακρυγιάννη, βαθυτάτου όρθρου, ανάβλυζε νερό για λίγες ώρες. Τενεκεδοκρουσίες ανήγγειλαν το χαρμόσυνο γεγονός για να σπεύσουν αγουροξυπνημένες νοικοκυρές ή υπηρετικό προσωπικό να γεμίσουν δύο τενεκέδες (με ξύλινο χέρι) και να τους μεταφέρουν στο σπίτι, όπου συνήθως αδειάζονταν σε ένα μεγάλο πιθάρι δίπλα στον νεροχύτη. Σημειώθηκαν και φόνοι για την προτεραιότητα στη σειρά αναμονής.

Ως προς τον φωτισμό, τα σπίτια φωτίζονταν με γκάζι (φωταέριο), μία συσκευή με φιτίλι από αμίαντο, που άναβε μετά φόβου Θεού και σπίρτο. Η σωλήνα του αερίου κατέβαινε από το κέντρο της οροφής κατοικουμένου δωματίου, ενώ δευτερεύοντες χώροι, π.χ. κουζίνα, W.C., εξυπηρετούντο με σαμντάνι (κηροπήγιο) και κερί. Δύο μεγάλες ξένες (αγγλικές) εταιρείες με ξένα, φυσικά, κεφάλαια ανύψωσαν μαγικά την πρωτεύουσα στον εικοστό αιώνα: H «Ούλεν» (Ulen Co/o) έφτιαξε το φράγμα του Μαραθώνα, βελτίωσε το σύστημα παροχής και το 1931 η Αθήνα για πρώτη φορά απέκτησε πλήρη υδροληψία. Η «Πάουερ» (Power and Traction) εταιρεία, παραγωγής και διανομής ηλεκτρικής ενέργειας, ηλεκτροφώτισε Αθήνα και Πειραιά, αρχίζοντας από το 1926 και βελτίωσε ουσιαστικά τις συγκοινωνίες, εγκαθιστώντας τρόλεϊ, τραμ και καινούργια ευρύχωρα λεωφορεία, που αντικατέστησαν πανάθλια παλαιότερα. «Θα πάρω την πάουερ» ήταν κοινή έκφραση. Χρόνια μετά, η ιταλική Pirelli έφτιαξε στην Πάτρα εργοστάσιο κατασκευής ελαστικών αυτοκινήτων. Συνεχείς απαιτήσεις των εργαζομένων ανάγκασαν τελικά την εταιρεία να τα μαζέψει και να φύγει! Αυτά, προς καθησυχασμό των φοβουμένων (;) την υποδούλωση της χώρας στο προ δύο αιώνων θεωρητικώς καταδικασμένο ξένο κεφάλαιο.

Eθιμο με θύματα

Oπως κάθε αξιοπρεπές έθιμο, ο πασχαλινός πύρινος ορυμαγδός υποτίθεται ότι έχει τις ευγενείς ρίζες του στον Αγώνα της Ανεξαρτησίας, στους μπαρουτόμυλους της Δημητσάνας, στους μπουρλοτιέρηδες και λοιπά ηρωικά. Μερικοί πηγαίνουν βαθύτερα στον χρόνο, κινδυνεύοντες να βυθιστούν σε αχαρτογράφητα πελάγη. Θύματα τότε ήταν οι από τεσσάρων αιώνων εχθροί μας, συμπεριλαμβανομένου και του βιβλικού μας αντιπάλου Ιούδα, ο οποίος ετιμωρείτο πανηγυρικώς δι’ εμπρησμού αχυρογεμούς ομοιώματος.

Σήμερα, κοντά δύο αιώνες μετά, το δημοφιλές έθιμο καταλήγει σε τραυματισμούς και θανάτους ημεδαπών και τινών περιηγητών, θεωρουμένων κατά τα άλλα ως πολυτίμου υλικού της θρυλουμένης βαρείας βιομηχανίας μας (τουρισμός).

Αρκούντως αποδεδειγμένα, το κράτος ορρωδεί προ της ψηφοβλαβούς αντιδράσεως πλήθους θερμών εθιμολατρών, προς επίρρωσιν του σοφού αποφθέγματος Αιγυπτίου ιερέως προς Σόλωνα, «Eλληνες αεί παίδες» (μη αποκλειομένης, υποθέτω, ακροτελευτίου φράσεως, «παίζοντες εν ου παικτοίς», την οποία ο Σόλων, ενδεχομένως ελησμόνησε;).

Δεδομένης της απολύτου αντιθέσεως μεταξύ του χριστιανικού ήθους και του φρενήρους εκτραχηλισμού του βαρβαρικού «εθίμου», το οποίο φθάνει στα όρια ακραίας συμπεριφοράς στην ανόσια πυροκροτική αναμέτρηση δύο ενοριών (Βροντάδες Χίου), θεωρώ ότι η ενδεδειγμένη Αρχή για τον εξοστρακισμό του απαράδεκτου, επικινδύνου και παιδαριώδους αυτού «εθίμου» είναι η Εκκλησία της Ελλάδος.