Α. ΜΕΣΟΙ ΑΙΩΝΕΣ
Από τα βάθη του Μεσαίωνα υπήρχαν σαφείς, ιστορικά μαρτυρημένες, διακρίσεις μεταξύ των Σλάβων που εγκαταστάθηκαν τελικά στη Β.Δ.Βαλκανική (πρώην Ιλλυρία). Ξεκινώντας αρχικά από τις ευρασιατικές στέπες, οι Κροάτες (με ιρανοσαρματικές καταβολές) και οι Σέρβοι συγκροτούν αντίστοιχα τη Λευκή Κροατία και τη Λευκή Σερβία, μετακινούμενοι προς Δυσμάς μέχρι τη σημερινή Θουριγγία (Σοραβοί - Σόρβοι). Από εκεί κατέρχονται ξεχωριστά, πρώτα οι Κροάτες και μετά οι Σέρβοι, ύστερα από πρόσκληση του Βυζαντίου γιά να εγκατασταθούν στα υπό των ηττημένων Αβάρων εκκενωθέντα εδάφη, όπου-υπήρχαν ήδη σλαβικοί πληθυσμοί. Η διάκριση επιτείνεται αργότερα με την επικράτηση του καθολικισμού στούς Κροάτες και της ορθοδοξίας στους Σέρβους.
Το ενδιάμεσο πολιτικό μόρφωμα της μεσαιωνικής Βοσνίας, υφιστάμενο αδιαλείπτως από Βορρά και Νότο τη συνθλιπτική πίεση των δύο δογμάτων και λαών, ασπάζεται, ως διέξοδο, την αίρεση των Βογομίλων, όπως αργότερα γιά τους ίδιους λόγους καταφεύγει στο Ισλάμ. Το βορειότερο φύλο των Σλοβένων διακρίνεται από ιδιαίτερη γλωσσική διάλεκτο, όπως και οι νοτιότατοι Σλαβομακεδόνες που ανήκουν στον Δυτικο-βουλγαρικό κλάδο.
Το 819 σημειώνεται η πρώτη βραχύβια προσπάθεια ενοποίησης των Σλάβων του Ιλλυρικού από τον Κροάτη Λιούντεβιτ.
Πριν από την Τουρκική κατάκτηση, οι Σέρβοι, αποφεύγοντες τη διατάραξη σχέσεων με τους ομόρους και ομοφύλους λαούς της Β.Δ.Βαλκανικής (Κροάτες κλπ) επεκτείνονται στα προς Νότον βυζαντινά εδάφη, ενσωματώνοντας υπό τον Ντουσάν την Αλβανία, Μακεδονία, Ηπειρο και Θεσσαλία (ιδρύουν τα Μετέωρα). Απώτερος σκοπός του η κατάκτηση της Κωνσταντινούπολης και του βυζαντινού θρόνου. Το 1346 ο Ντουσάν στέφεται στο Πετς "Αυτοκράτωρ Σέρβων, Ρωμαίων (Ελλήνων), Βουλγάρων και Αλβανών. Εμβλημα τα τέσσερα σταυρωτά "Β": 
, εν χρήσει και σήμερα!
, εν χρήσει και σήμερα!
1389: Η μοιραία μάχη του Κοσσυφοπεδίου και υποδούλωση στους Τούρκους.
Β. ΝΕΟΤΕΡΟΙ ΧΡΟΝΟΙ
Καθ'ον χρόνο η Κεντρική Ευρώπη (Ουγγαρία κλπ) ελευθερώνεται σταδιακά από τους Τούρκους, μετά την ήττα τους το 1683 προ της Βιέννης, Σέρβοι συρρέουν στα εδάφη που απελευθερώνουν οι αυστριακοί. Διείσδυσή τους στην Κροατία, Κράινα, Βοσνία και Βοϊβοντίνα. Δημιουργία σερβικών εθνικο-θρησκευτικών θηλάκων.
Υπό την επήρεια φιλελεύθερων ιδεολογικών ρευμάτων εκ Δυσμών και των ρωσικών γεωπολιτικών σχεδιασμών (Πανσλαβισμός), ρομαντικοί ιδεολόγοι της περιοχής, παραβλέποντας τις βαθύτατες εθνικές, ιστορικές και θρησκευτικές διαφορές, οραματίζονται τη συσπείρωση των σλαβικών λαών της Β.Δ.Βαλκανικής, μοιρασμένων ανάμεσα στην Αυστροουγγαρία και την παρακμάζουσα Οθωμανική Αυτοκρατορία.
Στην αρχή του 20ου αιώνα η πολυεθνική Αυστροουγγαρία, προς εκτόνωση των αναπτυσσόμενων φυγοκέντρων τάσεων, ετοιμάζεται να μετατρέψει τη δυαδική μορφή της Αυτοκρατορίας (Αυστρο-ουγγαρία) σε τριαδική, αναγνωρίζοντας τους Σλάβους του Νότου ως τρίτο ισοδύναμο σκέλος. Οι Σέρβοι, ανεξάρτητοι, πολιτικά και στρατιωτικά δραστήριοι, έχοντας επεκταθεί με τους Βαλκανικούς πολέμους ως την ενδοχώρα της Θεσσαλονίκης, ονειρεύονται πλέον τη δημιουργία ενός ενιαίου κράτους υπό την ηγεσία τους που θα ενσωματώνει όλους τους Σλάβους της Β.Δ.Βαλκανικής. Φοβούμενοι ότι η σκοπούμενη Αυστροουγγρική μετάλλαξη θα ματαιώσει τα σχέδιά τους, τα οποία εκτός από την ευρεία λαϊκή υποστήριξη, προωθούνται και από ισχυρές μυστικές οργανώσεις (Μαύρη Χειρ, Δημητρίεφ), προσπαθούν με κάθε τρόπο να προλάβουν τους αυστροουγγρικοός σχεδιασμούς.
Οι οργανώσεις αυτές, παρά τις απεγνωσμένες την τελευταία στιγμή προσπάθειες αποτροπής του μοιραίου από τη Σερβική Κυβέρνηση (ελεγχόμενη όμως εν μέρει από αυτές), η οποία είχε πλήρη επίγνωση των σοβαρότατων -στη συγκεκριμένη συγκυρία- κινδύνων από τυχόν διατάραξη της ισορροπίας στο σημείο ακριβώς όπου συναντιώνταν οι ανταγωνιστικές τάσεις Κεντρικής (Γερμανία, Αυστροουγγαρία), Ανατολικής (Ρωσία) και Δυτικής (Αγγλία, Γαλλία) Ευρώπης, κατορθώνουν τελικά να πραγματοποιήσουν την καταχθόνια δολοφονία στο Σαράγεβο, που άρχισε την πρώτη Ευρωπαϊκή εκατόμβη.
Γ. Το ΜΕΣΟΠΟΛΕΜΟ (1918-1940)
Με κύριο ανάδοχο τη Γαλλία, η συνθήκη των Βερσαλλιών πραγματοποεί το όραμα της συσπείρωσης, ιδρύοντας το "Βασίλειο Σέρβων, Κροατών και Σλοβένων". Ηδη από τα πρώτα βήματα του νεοπαγούς κράτους αρχίζουν να εμφανίζονται οι αγεφύρωτες διαφορές ανάμεσα στα συνιστώντα μέλη (Ανταλλαγή πυροβολισμών και φόνος εντος του Κοινοβουλίου κλπ). Οι Σέρβοι, η πολυπληθέστερη εθνότητα, με το στρατιωτικό μονοπώλιο και την έπαρση του ηρωικού μαχητή στον πόλεμο, καταργούν κάθε αυτοτέλεια των συστατικών μελών καθώς και τα εσωτερικά μεταξύ αυτών σύνορα, αναδιαρθρώνοντας τα διοικητικά διαμερίσματα, ώστε να απαλείφεται τελείως η προτέρα διάκριση μεταξύ Σερβίας, Κροατίας και Σλοβενίας. Παράλληλα μετονομάζουν το κράτος σε Γιουγκοσλαβία. Με κύριο έρεισμα το στρατό, όλη η εξουσία περιέρχεται δικτατορικά στο ανακτορικό περιβάλλον και το σερβικό στρατιωτικό κατεστημένο. Η δολοφονία του βασιλέα Αλεξάνδρου στη Μασσαλία από
δυσαρεστημένο Κροάτη επιτείνει τον σερβικό αυταρχισμό.
Δ. ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΤΟΧΗ ΩΣ ΤΗΝ ΠΤΩΣΗ ΤΟΥ ΤΕΙΧΟΥΣ
Τριπλή κατοχή Γερμανών, Ιταλών και Βουλγάρων κατακερματίζει τη χώρα και υποθάλπει αντεκδικητικά έκτροπα εις βάρος των πρώην ηγεμονευόντων Σέρβων. Η ισχυρή προσωπικότητα του Τίτο με ενοποιητικό στοιχείο την αυστηρή πειθαρχία στο Κομμουνιστικό Κόμμα και Δόγμα, ύστερα από εκκαθαρίσεις αντιφρονούντων, μέσω ενός ολοκληρωτικού αγώνα κατά των κατακτητών, θέτει τα θεμέλεια της μεταπολεμικής, δεύτερης ενωμένης Γιουγκοσλαβίας) σαφώς και παλι δικτατορικής.
Η ικανότατη τιτοϊκή εκμετάλλευση των ψυχροπολεμικών αντιπαραθέσεων στο εξωτερικό συνδυαζόμενη με εξισορροπιστική δεξιοτεχνία στο εσωτερικό με παράλληλη αποτροπή καθε απόπειρας ξεκαθαρίσματος εις το εξής κατοχικών λογαριασμών μεταξύ των εθνοτήτων, εξασφαλίζουν
μισού περίπου αιώνα επιβίωση της ενιαίας Γιουγκοσλαβίας.
Ηδη όμως με το άστρο του Τίτο προς τη δύση του, η σύζυγός του ΓΙΟΒΑΝΚΑ επιχειρεί εν κρυπτώ να προωθήσει περισσότερους Σέρβους
σε καίριες θέσεις. Εξ ου το επακολουθήσαν διαζύγιο.
Ε. Η ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΚΑΤΑΡΡΕΥΣΗ
Και μετά το θάνατο του Τίτο, το κομμουνιστικό Κόμα με την Νομενκλατούρα κρατούν τα ηνία του κράτους.
Η πρωτοφανής εγκατακρήμνιση της θεωρούμενης μέχρι τότε πανίσχυρης ΕΣΣΔ και του Κομμουνισμού, με το συμβολικό επιστέγασμα του γκρεμίσματος του Τείχους του Βερολίνου, εμπνέει έντονα αισθήματα ελευθερίας στους καταπιεσμένους λαούς του Κομμουνιστικού κόσμου.
Η απροσδόκητη αλλαγή δεν ήταν δυνατόν να αφήσει ανεπηρέαστη την πολυεθνική Γιουγκοσλαβία. Τα υποβόσκοντα αιτήματα για πιό ελεύθερο
αυτοπροσδιορισμό των εθνοτήτων, παλιές έχθρες και αντιπάθειες αναζωπυρώνονται. Αναδύονται όλες οι κεντρόφυγες δυνόμεις που ήταν σε καταστολή, εν μέσω ενός ετοιμόρροπου πολιτειακού πλαισίου και με την κομμουνιστική ηγεσία σε αγώνα οπισθοφυλακής με κύριο μέλημα την πολιτική επιβίωση εκάστου. Ηταν φανερό πως μόνο μία χαλαρότερη και δημοκρατική μορφή με νέες ηγεσίες θα μπορούσε ίσως να διατηρήσει καποια, έστω επίφαση, συνεκτικότητας της χώρας. Δεν φαίνεται να ήταν πολλοί αυτοί που εργάζονταν προς αυτή την κατεύθυνση.
ΣΤ. ΣΤΡΟΦΗ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΕΘΝΙΚΙΣΜΟ
Οι πρώην κομμουνιστές ηγέτες, φοβούμενοι τον πολιτικό τους θάνατο στρέφονται προς την εθνικιστική δημαγωγία. Ο Μιλόσεβιτς, η κατά πολύ ισχυρότερη μεταξύ όλων αυτών προσωπικότητα, ηγούμενος των υπερτερούντων σε πληθυσμό Σέρβων, έχοντας κληρονομήσει και το μεγαλύτερο μέρος της στρατιωτικής ισχύος της Γιουγκοσλαβίας, (συγκριτικά πλεονεκτήματα-πειρασμός γιά την άμετρη φιλοδοξία του), αντιδρα στα ασύμφορα γι'αυτόν σχέδια διάσωσης της ενότητας μέσω μιας
χαλαρότερης ομοσπονδίας ή συνομοσπονδίας (Δηλώσεις Μίλοβαν Τζίλας).
Εκμεταλλευόμενος τα αισθήματα των συμπατριωτών του που ανέκαθεν διεκδικούσαν το δικαίωμα να είναι αυτοί οι εξουσιαστές του ενιαίου χώρου, δυσαρεστημένων επι πλέον απο τον περιορισμένο, καταυτούς, ρόλο που τους επίφύλασσε ο Κροάτης Τίτο και κατα βάθος γιατί δεν τους άφησε να ξεκαθαρίσουν κάποιους κατοχικούς λογαριασμούς με τις λοιπές εθνότητες, θέτει σε κίνηση το μεγαλοσερβικό όραμα με τον γνωστό σωβινιστικό λόγο στο ανήσυχο Κοσσυφοπέδιο (1988;) Στη συνέχεια αποστερεί από τη μέχρι τότε αυτόνομη αυτή περιοχή με τη μεγάλη πλειοψηφία αλβανοφώνων, καθώς και από τη Βοϊβοντίνα, τα προνόμια , διοικητικά και εκπαιδευτικά που με σύνεση είχε παραχωρήσει ο Τίτο (1975).
Ζ. ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ
Κατόπιν αυτού τα λοιπά ομόσπονδα μέλη, διαβλέποντας εξελίξεις που αναπότρεπτα θα οδηγούσαν πάλι σε νέο δικτατορικό σχήμα υπό τη Σερβία και τον Μιλόσεβιτς, κατά το πρότυπο της Γιουγκοσλαβίας του Μεσοπολέμου, κινούνται προς εξασφάλιση της κινδυνεύουσας ανεζαρτησίας τους. Πρέπει να τονισθεί εδώ ότι ο σκοπίμως προβαλλόμενος ισχυρισμός της υιοθέτησης από τη Δύση των αποσχιστικών κινημάτων αποτελεί σχήμα πρωθύστερο' η αναγνώριση της ανεξαρτησίας των νέων κρατών ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΕ τη σερβική επίθεση. Η αντίθεση της Δύσης δεν ήταν προς μία οικειοθελώς ενωμένη, δημοκρατική ομόσπονδη Γιουγκοσλαβία, αλλά προς μία σαφώς διαγραφόμενη διά βιαίου τρόπου δικτατορική επιβολή της μιας εθνότητας, της σερβικής, επί των λοιπών.
Να παρατηρηθεί επίσης ότι ο Μιλόσεβιτς, με Το ΤΕΧΝΑΣΜΑ ΤΟΥ ΔΗΘΕΝ ΑΥΤΟΝΟΜΟΥ ΜΑΥΡΟΒΟΥΝΙΟΥ, αποτελούντος από πάσης πλευράς πανομοιότυπο, ομοζυγωτικό δίδυμο της Σερβίας (αμφότεροι οι γονείς του -αυτοκτονήσαντες- υπήρξαν εξάλλου Μαυροβούνιοι),- τέχνασμα που χρησιμοποιεί και τώρα - ιδιοποιήθηκε και το όνομα της ανύπαρκτης πλέον Γιουγκοσλαβίας, ώστε να φαίνεται οτι, διατηρούμενης της ενότητας της χώρας, αποσκιρτούν (παρανόμως;;;) οι άλλες εθνότητες.
Προς επαναφορά των ξεστρατισμένων προβάτων στο μεγαλοσερβικό μαντρί, ακολουθεί ο ανηλεής βομβαρδισμός και ισοπέδωση του Κροατικού Βούκοβαρ (που δεν μας συνεκίνησε ποσώς). Ίδια η αντιμετώπισή μας, όταν αργότερα το σερβικό πυροβολικό, με φθονερή μανία βάλθηκε να καταστρέφει συστηματικά το Κροατοδαλματικό στολίδι της Αδριατικής, το Ντουμπρόβνικ, αναγνωρισμένη ευρωπαϊκή πολιτισμική κληρονομιά.
Ούτε αργότερα βρίσκουμε τίποτα το επιλήψιμο, όταν ο σερβικός στρατός, κάτω από το σύνθημα "ΟΠΟΥ ΣΕΡΒΟΣ ΚΑΙ ΣΕΡΒΙΑ", καταλαμβάνει τα 2/3 της Βοσνίας, όπου οι Σέρβοι αποτελούσαν λιγότερο από το 1/3 του πληθυσμού. Καμμία αντίδραση και για το δόγμα Σέσελι γιά "ΠΟΛΙΤΙΣΜΕΝΕΣ ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΕΙΣ ΠΛΗΘΥΣΜΩΝ", ήγουν εθνοκάθαρση και για τα σφαγεία του Γκόραζντε, της Σρεμπρένιτσας κλπ. Ούτε μας ξεσήκωσε ο πολύμηνος σερβικός στραγγαλισμός του Σαράγεβου, με τους κατοίκους στριμωγμένους, χωρίς τρόφιμα, νερό,φως και θέρμανση, στα υπόγεια των ρημαγμένων από τους σέρβικους βομβαρδισμούς σπιτιών τους.
Ούτε και μας συγκίνησε η μεθοδική καταστροφή των βοσνιακών μνημείων πολιτισμού, (τα τεμένη ήταν βεβαίως "ανορθόδοξα") και κυρίως της περίφημης βιβλιοθήκης με το ανεκτίμητης ιστορικής αξίας περιεχόμενο.
Η τεράστια ευθύνη του Μιλόσεβιτς και των υποστηρικτών του δεν αναιρείται με τις πρόσφατες αχαρακτήριστες ενέργειες της άλλης πλευράς. Σε μία κρίσιμη καμπή της ιστορίας, ενώ ανοίγονταν ευοίωνες προοπτικές για ένα καλύτερο μέλλον των λαών, απαλλαγμένο από ασφυκτικούς πολιτικούς περιορισμούς και δογματικές δουλείες, κατόρθωσε να γυρίσει πίσω τους δείκτες του ρολογιού, ξαναζωντανεύοντας στην περιοχή τους βρυκόλακες του δηλητηριωδέστερου εθνικισμού. Και αυτο μονο και μονο για να σωσει την πολιτικη του "δορά". Δημιούργησε αγιάτρευτα υλικά, αλλά κυρίως ψυχικά τραύματα, ανθρώπινες τραγωδίες που τα σημερινά γεγονότα αφρόνως επιτείνουν και διευρύνουν σε έκταση. Η τωρινή επέμβαση είναι γιά πολλούς λόγους καταδικαστέα, μεταξύ άλλων και διότι αν υπάρχει πρόθεση απονομής δικαιοσύνης, η όποια τιμωρία δεν δικαιολογεί τη χρησιμοποίηση των ίδιων μέσων και μεθόδων που εφάρμοσε ο κατηγορούμενος. Μέσα και μέθοδοι, που όμως εμείς αποφύγαμε να καταδικάσουμε στο πρόσφατο παρελθόν. Ας μην το ξεχνάμε, όταν επιλεκτικά διαρρηγνύουμε τα ιμάτιά μας, τότε μόνον, όταν θίγονται οι συναισθηματικοί μας προσανατολισμοί.
Οσο γιά το ποιά πλευρά παρέχει τη σωστή πληροφοριοδότηση, μία απάντηση δίνει το παρακάτω ανέκδοτο:
-Αγουροξυπνημένος οδηγός πηδάει στο αυτοκίνητό του και φεύγει βιαστικά γιά τη δουλειά του, όντας αργοπορημένος. Στο δρόμο, το ένα μετά το άλλο, τα αυτοκίνητα άρχονται κατ'απάνω του. Για να ξελαμπικάρει, βάζει το ραδιόφωνο και ακούει τον εκφωνητή να λέει:
"Οδηγοί προσοχή. Ένας τρελός έχει μπει στο αντίθετο ρεύμα και κινδυνεύει να σκοτωθεί και να σκοτώσει και άλλους". Και ο οδηγός μας έξαλλος: "Ακου τον ηλίθιο: μιλάει γιά έναν οδηγό, ενώ είναι αμέτρητοι".
Αλλά όπως έγραφαν παλαιότερα στα κινηματογραφικά έργα: "κάθε ομοιότητα προς πραγματικά γεγονότα ή πρόσωπα είναι εντελώς τυχαία"
