Στους λάτρεις της ασύγκριτης ομορφιάς της η πασχαλινή Βενετία επεφύλασσε μια ακόμη αισθητική απόλαυση: τη θαυμάσια οργανωμένη Εκθεση Ετρουσκικού Πολιτισμού σε παλάτι του παραμυθένιου Canal Grande. Στην είσοδο, απώτατος συνδετικός μας κρίκος, η επιτύμβια στήλη από τη Λήμνο πεσόντος πολεμιστή, όπου ανιχνεύεται η υπαινικτική λέξη «μαράζ» στην εγχάρακτη τυρρηνική / ετρουσκική επιγραφή. Στις αίθουσες των εκθεμάτων άφθονες οι αναφορές στίς μαρτυρίες των αρχαίων ιστορικών μας για την παρουσία των -μικρασιατικής ίσως προέλευσης - Τυρρηνών / Ετρούσκων και σε άλλα εκτός της Λήμνου σημεία της χώρας μας. Πολλά επίσης τα δείγματα της ελληνικής επίδρασης στην τέχνη τους· εμφανές το ιωνικό μειδίαμα στις μορφές των πήλινων συζυγικών ζευγών που, ανακαθισμένα συμποτικά πάνω στίς σαρκοφάγους τους, μεταφέρουν στη μέλλουσα ζωή την ατμόσφαιρα, της επίγειας ευδαιμονίας τους. «Τρυφηλοί» κατά τους τραχείς πρώιμους Ρωμαίους, αλλά φύσεις βαθιά καλλιτεχνικές που χαίρονταν τη ζωή, χαρίσματα κληροδοτημένα γενετικά ανά τους αιώνες στα προικισμένα τέκνα της ευλογημένης γενέθλιας γης της Ετρουρίας / Τοσκάνης και της ευρύτερης Κεντρικής και Β. Ιταλίας, όπου είχαν απλωθεί οι πολυτάλαντοι Ετρούσκοι. (Τοσκάνη: μήτρα της Αναγέννησης).
Ξάφνου, σε μια από τις αίθουσες υποβλητικός λόγος πρωτόγνωρος καθηλώνει τον επισκέπτη: ύστερα από δύο χιλιετίες σιωπής ο λόγος των Ετρούσκων αναδύεται παλλόμενος από τα βάθη της ιστορίας, όπως έχει από τυπωθεί σε επιγραφικά κείμενα πλήρως αναγνώσιμα χάρη στην ευβοϊκή παραλλαγή του ελληνικού αλφαβήτου που χρησιμοποιούσαν οι Ετρούσκοι, αν και το νόημα των περισσότερων λέξεων παραμένει σκοτεινό.
Αυθόρμητα πάει ο νους: στη δυνατότητα ανάλογου εγχειρήματος στο Αρχαιολογικό μας Μουσείο, με την εκφορά π.χ., αποσπασμάτων του Επιταφίου του Περικλέους. Εξυπακούεται βεβαίως με την επιστημονικά επικυρωμένη γνήσια προφορά των κλασικών χρόνων: τη απαλλαγμένη από την ένδεια του ιωτακισμού, με τους πραγματικούς (μη συμπροφερόμενους) δι-φθόγγους και τον απαράμιλλο ευφωνικό πλούτο των μακρών και βραχέων φωνηέντων της ινδοευρωπαϊκής καταγωγής της· με τα σύμφωνα -β, γ, δ- (b, g, d) πριν από την τριβή τους που στέρησε και τα τεκμηριώδη πρόβατα του Κρατίνου, «βληχώμενα βη, βη», από το προαιώνιο βέλασμα τους (μπέε, μπέε)· με το σύστημα τονισμού της μουσικά διακυμαινόμενης φωνής.
Στοιχεία που προσπάθησαν κατά το δυνατόν να αποτυπώσουν οι Αλεξανδρινοί, προς ανέφικτη φευ διάσωση, με τους τόνους και τα πνεύματα, όταν τα στοιχεία αυτά -πέρα από τη φυσιολογική εξέλιξη της γλώσσας-χάνονταν με την ευρεία διάδοσή της σε εξελληνιζόμενους σημιτικούς και άλλους πληθυσμούς, οι οποίοι, φύσει, δεν διέθεταν ανάλογες φθογγολογικές ικανοτητες.
Αξιοσημείωτο είναι ότι αρχές 1967 το εγχείρημα -συναρπαστικό- μόλις είχε ξεκινήσει να μεταδίδεται από το κρατικό ραδιόφωνο, πριν το εξοβελίσει αυθωρεί η κενόσοφη πατραγαθία των απριλιανών. Ας ξανατολμήσουμε, ωριμότεροι.
