Τετάρτη 3 Σεπτεμβρίου 2003

Η Πύρνα της Ινδίας

Τις φευγαλέες τηλεοπτικές εικόνες της 12ης/8 ήρθαν να συμπληρώσουν οι έγχρωμες φωτογραφίες της «Καθημερινής» του Δεκαπενταύγουστου, εγγράφοντας στο (σκεπτικίζον) συνειδητό μας, χάρη και στον εμπεριστατωμένο σχολιασμό της Ξ. Κουναλάκη, την μεγάλη ινδική γιορτή εξαγνισμού, που γίνεται -όχι μακριά από τις πηγές του- στον ιερό ποταμό Godavari, ο οποίος σε μήκος 1.500. χλμ. διαρρέει διαγώνια (ΒΔ-ΝΑ) το κέντρο της ινδικής χερσονήσου (Deccan) Ενδιαφέρουσα η χρονική σύμπτωση των παράλληλων αυτών πάνδημων, αλλά τόσο διαφορετικής μορφής, θρησκευτικών εκδηλώσεων χριστιανισμού και ινδουισμού. Υπάρχει όμως και μια άλλη σύμπτωση, καθόλου τυχαία, ιδιαιτέρου ενδιαφέροντος για τα καθ' ημάς: παραπόταμος του ιερού ποταμού Godavari στην ινδόφωνη πολιτεία Maharashtra λέγεται Purna, όπως Πύρνα (αρχικά, υ:ου) ονομάζεται και ο κηφισιώτικος παραπόταμος, (άφθονα τροφοδοτούμενος παλιά από το Κεφαλάρι), του ποτάμιου θεού Κηφισού.

Στο γράμμα μου, «Το αίνιγμα της Πύρνας», («Κ» 13/7), ετυμολογική ανίχνευση του ονόματός της οδηγεί στις ΒΔ ευρωπαϊκές εσχατιές του αδιάσπαστου πριν από την τουρκο-μογγολική λαίλαπα ινδοευρωπαϊκού τόξου, στο παλιό αγγλοσαξωνικό burna και τις σύγχρονες μορφές του στα Αγγλικά, Ολλανδικά και Γερμανικά που έχουν την έννοια: «ρυάκι, πηγές». Η ινδική Purna, στην αντίθετη, ΝΑ εσχατιά του τόξου, στις παρυφές των δραβιδικών γλωσσών, έρχεται να επισφραγίσει την άποψη της προελληνικής, ινδοευρωπαϊκής προέλευσης του ονόματος.