Δευτέρα 17 Νοεμβρίου 2008

Επιστήμη μη επισταμένη;

Η επιστήμη, ως παράγωγο του επίσταμαι, σημαίνει "γνωρίζω σε βάθος", έννοια που αντιδιαστέλλεται εύστοχα από την επιπόλαια γνώση με το απόφθεγμα "ο πολλά ειδώς (ο γνωρίζων ξερόλας) και ουδέν επιστάμενος". Εν όψει της σοβαρότητας της οικονομικής κρίσης των ημερών μας, αναρωτιέται κανείς κατά πόσον "τα οικονομικά" φέρουν επαξίως τον τίτλο της επιστήμης. Για μία κρίση τέτοιου εύρους, η οποία κυοφορείτο από τα μέσα τουλάχιστον της τρέχουσας δεκαετίας, προξενεί κατάπληξη το γεγονός ότι ελάχιστοι οικονομολόγοι, λιγότεροι ίσως των δακτύλων της μιας χειρός, εμφανίζονται σήμερα να έχουν εγκαίρως επισημάνει τον κίνδυνο αυτής της προς ρήξη διαστελλόμενης χρηματοπιστωτικής νεοπλασίας. Τούτο δε, όταν λαμπρές οικονομικές σχολές διασήμων πανεπιστημίων, κυρίως της Δ.Ευρώπης και Β.Αμερικής έχουν κατακλύσει πανεπιστήμια, ερευνητικά κέντρα, Διεθνείς Οργανισμούς (IMF,IBRD), Κεντρικές Τράπεζες, ανώτατες θέσεις του Δημοσίου, χρηματοπιστωτικά ιδρύματα κλπ, με μυριάδες αποφοίτους με διδακτορικά διπλώματα. Το δόγμα της "αυτορρύθμισης", αναχθέν σε οιονεί θρησκευτικό CREDO σε ορισμένες χώρες, ασφαλώς δεν έδεσε τα χέρια (και το μυαλό) ολόκληρης της οικονομικής κοινότητας, ώστε να παύσει να ασχολείται με ένα φαινόμενο, το οποίο μέσα από πολύπλοκους χειρισμούς δανειακών υποχρεώσεων του κοινού, δημιούργησε όγκους παρασιτικού χρήματος, ενίοτε κακοήθεις, ως αποτέλεσμα εσκεμμένων ενεργειών πολυμήχανων εγκεφάλων, αψηφούντων τις ενδεχομένως καταστροφικές για το όλο σύστημα συνέπειες˙ και τούτο ένεκα της υψηλής κερδοφορίας και των θεαματικών BONUS, τα οποία αυτοί εντωμεταξύ εξασφάλιζαν.

Προς τούτοις, είναι αποκαρδιωτική η εμφανής αμηχανία ως προς το δέον γενέσθαι, της σχεδόν παγκόσμιας πολιτικής και οικονομικής ηγεσίας, με προεξάρχοντα τον υπουργό οικονομικών των ΗΠΑ, Χένρυ Πόλσον με τις παλινωδίες του. Ας σημειωθεί σχετικά ότι, στην προγενέστερη της σημερινής γενιά της οικογένειας Πόλσον, δανικής καταγωγής,-(φαιδρά στη γλώσσα μας η εμπλοκή τους με τα δανεικά κι αγύριστα της αμερικανικής οικονομίας),- μέλος της, ίσως πατέρας του σημερινού υπουργού, υπήρξε στέλεχος του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (IMF), διδάσκον υποδειγματικά τους εκεί εκπαιδευόμενους υποτρόφους διαφόρων χωρών την τεχνική του Ισοζυγίου Πληρωμών. Διδάκτωρ των Οικονομικών, συστηνόταν ως "Τεχνικός Ισοζυγίου Πληρωμών"! Ίσως και να ορρωδούσε ενώπιον μιας "κοινωνικής" επιστήμης με χαίνουσες απροσδιοριστίες, οι οποίες προφανώς οδήγησαν τον μεγάλο KEYNES να την χαρακτηρίσει ως "A DISMAL SCIENCE", δηλαδή, ούτε λίγο, ούτε πολύ, "κακορίζικη".

Βεβαίως το παρασιτικό αυτό χρήμα διήγειρε περαιτέρω την οικονομική μεγέθυνση, τον απορροφητήρα αυτό του ανθρώπινου υπερπληθυσμού. Ας μη ξεχνάμε ότι, ο πληθυσμός της γης μέσα στα τελευταία εκατό χρόνια τριπλασιάστηκε, παρ' όλες τις εκατόμβες δεκάδων εκατομμυρίων νεκρών των δύο παγκοσμίων πολέμων. Η ανθρώπινη υπερχείλιση του πλανήτη, συνεπαγόμενη τη ραγδαία εξάντληση των φυσικών πόρων του και τη συναφή καταστροφή του περιβάλλοντος και της ατμόσφαιρας, έχει περιπλέξει τα προβλήματα της ικανοποιητικής επιβίωσης της ανθρωπότητας πολύ πέραν των δυνατοτήτων της οικονομικής επιστήμης. Χρειάζεται πλέον γενική επιστράτευση όλων των πνευματικών και ηθικών δυνάμεων της ανθρωπότητας για την επίτευξη μιας νέας ικανοποιητικής ισορροπίας των διισταμένων σήμερα βασικών παραμέτρων που διέπουν τη ζωή μας.