Τρίτη 4 Ιανουαρίου 1994

Η επιστροφή του Οργάνου

Είδε το φως στη φωτοδότρα τούτη γη. Στη γη που φύλαξε στοργικά για δύο χιλιάδες χρόνια τα λείψανα του, για να μας τα αποδώσει πρόσφατα στο Δίο. Συνόδευσε αρχαίες γιορτές και εντυπωσίασε αργότερα έκθαμβους βάρβαρους στα μυθώδη ανάκτορα της Βασιλεύουσας. Έγινε δώρο πολύτιμο κραταιού Βυζαντινού αυτοκράτορα προς την άξεστη ακόμη τότε Δύση. Ήρθε κατόπιν η κατάρα της τουρκικής κατάκτησης να μας καταδικάσει στο ψυγείο της ιστορίας για μισή χιλιετία. Κι ίσως ακόμη να μην έχουμε συνέλθει από το ψύχος. Στο μεταξύ η Ευρωπαϊκή Δύση, βγαίνοντας από το μεσαιωνικό χειμώνα, εισερχόταν σε μια - χαμένη για μας - ζωογόνο άνοιξη, όπου οι σπόροι της ελληνορωμαϊκής κληρονομιάς, γονιμοποιημένοι με το σφρίγος νέων, άφθαρτων γενών, ετοίμαζαν πολύτιμους καρπούς. Και παίρνοντας τους θησαυρούς του κλασικού κόσμου που κατέρρεε, πρόσθεσε τον δικό της ιδιοφυή δυναμισμό. Έδωσε φτερά στην ύλη υψώνοντας εκπληκτικούς καθεδρικούς ναούς ν' αγγίζουν τον ουρανό. Μα πάνω απ' όλα, σε μια δημιουργική διαδικασία αιώνων χάρισε στην ανθρωπότητα το υψηλότερο επίτευγμα της, το θαύμα της Ευρωπαϊκής Μουσικής.

Συνταιριάζοντας τον ελεύθερο κυματισμό του μουσικού αισθήματος με του μυαλού την πειθαρχημένη δομική δύναμη σε μια πρωτόγνωρη θεϊκής έμπνευσης πολυφωνική διαλεκτική, ξεπέρασε ό,τι μέχρι τότε είχε κατακτήσει το ανθρώπινο πνεύμα σε όλα τα πλάτη της γης.

Και έγινε η Ευρώπη πηγή αέναης μουσικής προσφοράς και μαγικό χωνευτήρι ξένων μουσικών τρόπων. Μεταμόρφωσε τον άναρθρο αραβικό γόο σε σφριγηλή και πάλλουσα ισπανική μουσική. Ανάπλασε τον θρήνο της ιουδαϊκής συναγωγής, φθάνοντας στις υπερκόσμιες σφαίρες της Μαλεριανής λυτρωτικής έκστασης. Με την προσιδιάζουσα ιδιοφυία αντέστρεψε την αρχική έννοια της ατομικής άμιλλας του λατινικού "Concerto" σε συλλογική, συντονισμένη συμβολή πλειάδος εκτελεστών στην πραγμάτωση πολυδιάστατου έργου, πριν καν η αρχή αυτή βρει ευρεία εφαρμογή στον τομέα της παραγωγικής διαδικασίας, όπου έκανε δυνατό το αντίστοιχο μετεωρικό άλμα του σύγχρονου τεχνικού πολιτισμού.

Ίσως η επιστροφή του Οργάνου στη γενέτειρά του σημάνει την απελευθέρωσή μας από βαλκανογενείς αγκυλώσεις και την πληρέστερη ψυχική, επανένταξή μας στο δημιουργικό ευρωπαϊκό πνεύμα πρόσφορο, όπως εξ άλλου έχει αποδειχθεί, σε κάθε γόνιμο συγκερασμό.